Δολοφονίες ελληνικών

Μέσα στις γιορτές, που ο κόσμος παραδοσιακά χαλαρώνει, βρήκα την ευκαιρία να διαβάσω λίγο περισσότερο από το συνηθισμένο. Έπεσε στα χέρια μου, μεταξύ άλλων, και το βιβλίο του Μεχμέτ Μουράτ Σομέρ, «Δολοφονίες Προφητών», εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση από τα τουρκικά της Ιώς Τσοκώνα. Δεν πρόκειται για κάποιο αριστούργημα της τουρκικής λογοτεχνίας, ένα ευχάριστο αστυνομικό μυθιστόρημα είναι. Οπότε δεν θα το σύστηνα για άλλο λόγο πέρα από το ότι υπό κανονικές συνθήκες θα αποτελούσε ένα συμπαθές και ελαφρύ αστυνομικό ανάγνωσμα. Όμως ούτε καν γι’αυτό μπορώ να το συστήσω. Μέσα στις 277 σελίδες του έχει τόσα λάθη ελληνικών που είναι σχεδόν αδύνατο να πιστέψει άνθρωπος ότι το βιβλίο αυτό το είδε, εκτός από το google translate, και ανθρώπου μάτι, παρόλο που στην αρχή μας λέει ότι έχει περάσει και από διόρθωση. Η τυπική διόρθωση βέβαια δεν συμπεριλαμβάνει τη γλωσσική επιμέλεια, αλλά και πάλι δεν νοείται έκδοση βιβλίου με τόσα γλωσσικά λάθη. Δεν ξέρω πόσο ασύμφορο είναι να περάσει ένα βιβλίο και γλωσσική επιμέλεια, εγώ παραθέτω κάποια παραδείγματα και κρίνετέ το εσείς. Επεξηγώ μόνο τα σημεία που νομίζω ότι δεν βγάζουν νόημα για μη τουρκόφωνους.

Κάνοντας τρεις επιτυχίες, κατέβηκε στον κοσμάκη, ενώ αργότερα επανήλθε στην υψηλή κοινωνία όπου και ανήκε. (σ. 14)

[...]αργούσε πολύ για να αρχίσει. (σ.18)

Πολλές φορές μάλιστα κατορθώνω να απογειωθώ στο ύψος του κεφαλιού του αντιπάλου, με αποτέλεσμα να του τα χώνω στη μούρη. (σ.25) Προφανώς εννοεί ότι μπορεί να κλοτσάει τον αντίπαλο στο πρόσωπο.

[...]δεν αφιερώνω καθόλου χρόνο για την εμφάνισή μου (σ. 25)

Αυτή είναι βέβαια η δουλειά του, να ελέγχει όσους μπαίνουν στο μαγαζί, εγώ όμως είμαι το αφεντικό και δικαιούμαι έξτρα συμπεριφορά. (σ. 28) Ίσως και έξτρα πατατάκια.

Πώς πας ν’ακούσεις ζωντανή μουσική; Έτσι πας να δεις και τραβεστί life. (σ. 42) Υποψιάζομαι ότι το πρωτότυπο γράφει live ή canlı στα τουρκικά.

Άλλαξα το κάθισμά μου και πήρα μια πιο μοιραία πόζα. (σ. 51)

«Να πάρουμε ένα απ’το ένα κι ένα απ’το άλλο και να τα μοιραστούμε», είπε. «Έτσι δεν θα μένει το μάτι του ενός στο φαγητό του άλλου». (σ. 65) Τουρκισμός, εννοεί «έτσι δεν θα λιμπιστούμε/ζηλεύουμε ο ένας το πιάτο που παρήγγειλε ο άλλος».

«Λέω να ξεκινήσω με το νερουλό. Το ξερό θα το φάω καπάκι» (σ. 67) Φαντάζομαι ότι αυτό που μεταφράζει νερουλό είναι το τουρκικό sulu που κατά λέξη είναι ο νερουλός, για φαγητο όμως σημαίνει μαγειρευτό. Σε γενικές γραμμές το αντίθετο του ψητού (αυτού που μεταφράζει ξερό). Λέω φαντάζομαι, γιατί δεν έχω το πρωτότυπο στα χέρια μου.

Δε μου αρέσει να με πιάνουν απ’τη μούρη. (σ. 72)

[...]το σπίτι της ήταν στο Τζιχανγκίρ. Για την ακρίβεια στο Σιρασελβιλέρ. (σ. 12) Το Τζιχαγκίρ είναι πράγματι περιοχή, αλλά η Σιρασελβιλέρ δρόμος. Θα ήταν σα να λέγαγαμε «το σπίτι της ήταν στο κέντρο, στο Πανεπιστημίου».

Πήρα αμέσως τον Χασάν, ο οποίος, όπως είπαμε, εκτελεί καθήκοντα ληξιαρχείου. (σ. 79)

«Μαμά, μπορείς να μας φτιάξεις τσάι; Αν έχεις, φέρε και λίγους κουραμπιέδες». (σ. 86) Αυτό το λέει ένας φανατικός ισλαμιστής στη μαμά του, ο οποίος δεν γιορτάζει φυσικά Χριστούγεννα, απλώς ζητάει λίγα μπισκότα. Κουραμπιές στα τουρκικά είναι γενικά το μπισκότο.

Να, απ’αυτούς τους τελευταίους φοβάμαι. (σ. 93) Το ρήμα «φοβάμαι» συντάσσεται στα τουρκικά με αφαιρετική πτώση (φοβάμαι από κάτι), σε αντίθεση με τα ελληνικά.

Σε γενικές γραμμές τα κορίτσια, παρ’ότι σκοτώνονται μεταξύ τους, καταφέρνουν να αλληλοσυμπαραστέκονται σε ώρα ανάγκης. (σ. 107)

Είχε ωραίο πρόσωπο, αλλά ήταν υπερβολικά αγράμματη. (σ. 108)

Δύσκολα ξημερώθηκα. (σ. 122) Τουρκισμός. Εννοεί «δύσκολα έβγαλα τη νύχτα».

Έπρεπε να ρωτήσω σε κάποιον ειδικό. (σ. 130) Το ρήμα «ρωτώ» στα τουρκικά συντάσσεται με δοτική.

«Ο τύπος ήθελε να το δώσει! Εμένα όμως δε μου αρέσουν αυτά...[...] «Πήξαμε στους ανώμαλους. Τώρα τελευταία βγήκαν κι αυτοί που ντε και καλά θέλουν να το δώσουν σε εμάς. Αφού έχουν τέτοια καΐλα, γιατί δε βρίσκουν κανέναν μπρατσαρά να το ευχαριστηθούν κιόλας; Τι δουλειά έχω εγώ να πηδάω άντρες;» (σ. 138) Συνομιλία δύο τραβεστί. Αν δεν σας βγάζει νόημα ο διάλογος ξαναδιαβάστε τον αντικαθιστώντας το ρήμα δίνω με το ρήμα παίρνω. Στα τουρκικά «göt vermek» σημαίνει «δίνω κώλο» ή ελληνιστί «τον παίρνω». Το εντελώς αντίθετο δηλαδή.

Δυο μήνες κυνηγώ αυτή τη δουλειά και μόλις την έδεσα. (σ. 157)

Ο Αλί δε φαινόταν στη μέση. (σ. 200) Τουρκισμός. Εννοεί ότι ο Αλί ήταν άφαντος.

[Είχε] ένα καθιστικό, ένα υπνοδωμάτιο, μια κουζίνα που έβγαινε στη βεράντα. (σ. 242)

Από πού μας βγήκε κι αυτός; (σ. 257) Τουρκισμός. Εννοεί «από πού ξεφύτρωσε αυτός;»

Δεν έχουμε κρυφά ο ένας απ΄τον άλλο. (σ. 257)

Παρέθεσα μόνο κάποια παραδείγματα από ένα βιβλίο διάσπαρτο με τουρκισμούς, μεταφραστικά και εκφραστικά λάθη. Δεν ξέρω ποιος είναι υπεύθυνος και κυρίως δεν ξέρω καθόλου πώς λειτουργούν οι εκδόσεις Πατάκη, αλλά νομίζω ότι παρόλο που η μετάφραση/διόρθωση/επιμέλεια είναι δουλειά ομολογουμένως δύσκολη και συχνά κακοπληρωμένη, η προχειρότητα δεν μπορεί να δικαιολογηθεί, πολλώ δε μάλλον να θεωρηθεί αρετή.